Wady refrakcji to defekt układu wzrokowego, który od zawsze dotyka około połowę populacji ludzkiej. Po ukończeniu  40 roku życia każda osoba wchodzi w okres presbiopijny charakteryzujący się stopniową utratą zdolności akomodacyjnej oka. Z tych powodów  od czasów starożytnych próbowano znaleźć sposób na przywrócenie ostrości widzenia. Pierwotnie były to prymitywne rozwiązania w rodzaju „kamieni do czytania” – prostych soczewek wykonanych z kryształu górskiego. Na bardziej skuteczne rozwiązania przyszło czekać  aż do drugiej polowy  XIII w n.e. kiedy to we Włoszech wynaleziono pierwsze okulary. Ówcześni użytkownicy tego wynalazku nie mieli zbyt dużych oczekiwań co do jakości korekcji, wystarczało tylko, że wzrok ulegał poprawie. Konstrukcją okularów zajmowali się mistrzowie optycy. Na przestrzeni kolejnych wieków rozwój nauki pozwolił na dokładniejsze poznanie natury widzenia oraz technik korekcji wad refrakcji. Taki stan rzeczy był wystarczający aż do końca XIX w. Coraz wyraźniejszy stawał się brak profesji pomiędzy optykami i lekarzami. W 1873 r. w USA powstaje Illinois College of Optometry – pierwsza uczelnia kształcąca do pracy w nowym zawodzie – optometrysty. W Europie jeszcze przez około 100 lat zwlekano z ustanowieniem tej profesji. Przypisywaniem korekcji okularowej zajmowali się lekarze okuliści, a wykonaniem okularów optycy. Dalszy rozwój nauki zaczął wymuszać zmiany takie jakie zapoczątkowały Stany Zjednoczone. Jednak opóźnienia były bardzo duże. W 1971 r. optometryści w USA uzyskali prawo do stosowania leków  w celach diagnostycznych, gdy w tym samym czasie w Polsce o tym zawodzie jeszcze nie było nawet wspomnienia.

W 1983 r. z inicjatywy prof. dr hab. Bolesława Kędzi powołany został przy Katedrze Biofizyki pierwszy w Polsce Zakład Optometrii. Pierwotnie pracownicy Zakładu Optometrii wspierali dydaktykę przedmiotu Biofizyka na kierunkach lekarskim, stomatologicznym, farmacji i analityki medycznej. W tym samym czasie Prof. Bolesław Kędzia wraz z współpracownikami opracował program nauczania Optometrii. Ze strony władz uczelni, Rektor w 1989 r. powołał Zespół do spraw Studium Optometrii na którego czele stanął Prorektor. Zadaniem Zespołu było opiniowanie programu nauczania nowopowstającego kierunku oraz jego wsparcie logistyczne. W 1991 r. w specjalnym liście Rektor wyraził pełne poparcie dla powstającego Centrum Optometrii oraz określił zadania dla przyszłych optometrystów w zakresie ochrony narządu wzroku. Końcowym efektem prowadzonych prac było uruchomienie w 1994r. pierwszej edycji Studium Podyplomowego Optometrii. Czas kształcenia wynosił dwa lata, a studenci rekrutowali się spośród mistrzów optyki posiadających wyższe wykształcenie. Oprócz opracowania programu nauczania Optometrii, prof. Bolesław Kędzia zabiegał o sfinansowanie budowy budynku Zakładu Optometrii. Dzięki prywatnym kontaktom udało mu się znaleźć sponsorów w USA i dzięki tym zabiegom powstał budynek przy ulicy Rokietnickiej 5D. Aktywność organizacyjna prof. Bolesława Kędzi doprowadziła do powstania Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki a także do nawiązania współpracy z ośrodkami naukowymi w USA. Szczególnie ważne były te ostatnie, ponieważ zaowocowały długoterminowymi wizytami naukowo-szkoleniowymi profesorów T. Wingerta, J. Pizzimenti oraz W.C. Maples. Sam zakres współpracy instytucjonalnej zapoczątkowanej przez prof. Bolesława Kędzię obejmował Northeastern State University College of Optometry w Tahlequah (Oklahoma), Indiana University School of Optometry w Bloomington (Indiana), University of Alabama at Birmingham School of Optometry  (Alabama) oraz City University w Londynie. Pozwoliło to na szybki rozwój naukowo dydaktyczny kadry Zakładu Optometrii. W 1998 r. we współpracy z Uniwersytetem im. Adama Mickiewicza w Poznaniu otwarto nowy kierunek: studia stacjonarne Optyki Okularowej.

W 1999 r. prof. Bolesław Kędzia przeszedł, po 17 latach kierowania Zakładem Optometrii, na emeryturę i nowym kierownikiem został prof. dr hab. Bogdan Miśkowiak. Jako osoba, która pełniła wcześniej funkcje dziekana Wydziału Lekarskiego II posiadał bardzo dużą wiedzę dotyczącą funkcjonowania uczelni i wprowadził nowy impuls do funkcjonowania jednostki. Zakład Optometrii został usamodzielniony i przemianowany na Katedrę Biologii Układu Wzrokowego. Nowy kierownik za cele wyznaczył sobie opracowanie programów kształcenia w zakresie Optometrii – studia magisterskie, przygotowanie odpowiedniej bazy naukowo – dydaktycznej oraz klinicznej nakierowanej na realizację tego celu oraz rozwój naukowy jednostki. Oprócz celów wewnątrzuczelnianych zapoczątkowane zostały działania zmierzające do uregulowania zawodu Optometrysty. Niestety, jak do tej pory prace ciągle trwają i brak jest konsensusu środowiskowego. Pewne nieformalne uregulowanie zawodu wzięło na siebie Polskie Towarzystwo Optometryczne wydające tzw. numer Optometrysty. Jak już wspomniano, Katedra Biologii Układu Wzrokowego prowadziła międzyuczelnianą współpracę z Zakładem Fizyki UAM w dziedzinie kształcenia optyki okularowej. Współpraca ta trwała do 2012 roku. Jej nagłe zakończenie spowodowało bardzo trudną sytuację. Część kadry dydaktycznej była zatrudniona w UAM i wskutek podziału zabrakło osób mogących kształcić studentów. Przez moment los Katedry Biologii Układu Wzrokowego był mocno zagrożony. Pod znakiem zapytania pozostawała dalsza kontynuacja dydaktyki na kierunku Optyka Okularowa na Uniwersytecie Medycznym. Jednak trudności udało się przezwyciężyć i kontynuowano nauczanie Optometrii już wyłącznie własnymi silami. Dość istotna była tutaj współpraca z Katedrą Biofizyki, tej z której „wyszła” Katedra Biologii Układu Wzrokowego. Jej pracownicy pozwolili na uzupełnienie kadry z zakresie nauk podstawowych takich jak Optyka Geometryczna, Optyka Fizyczna czy Biofizyka.

W 2014 r. prof. Bogdan Miśkowiak z racji osiągnięcia ustawowego wieku w którym nie mógł już dalej pełnić funkcji kierownika Katedry i przekazał swoje obowiązki prof. dr hab. Marcinowi Stopie. Prof. Marcin Stopa będąc z zawodu i powołania lekarzem okulistą zauważył, że profil obowiązków w tej specjalności zmienia się i coraz mniej osób chce zajmować się badaniem refrakcji. Oznaczało to, że w tym zakresie optometrysci będą musieli w dużo większym stopniu zastąpić okulistów oraz będą musieli podejmować nowe wyzwania wspomagając lekarzy. Prof. Marcin Stopa wprowadził istotne zmiany w funkcjonowaniu jednostki. Rozpoczął prace organizacyjne związane z uruchomieniem Kliniki Chorób Oczu na terenie byłego szpitala Wojskowym przy ul. Grunwaldzkiej – w Szpitalu Klinicznym Im. Heliodora Święcickiego Uniwersytetu Medycznego Im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu. Zakres obowiązków oraz usytuowanie jednostek, którymi kierował – dwie  różne lokalizacje, doprowadziły do kolejnej reorganizacji. Dzięki życzliwości i pomocy ówczesnego dziekana Wydziału Lekarskiego II, prof. dr hab. Zbigniewa Krasińskiego została w 2017 r.  utworzona Katedra Chorób Oczu i Optometrii. Została ona podzielona na dwie jednostki – Klinikę Chorób Oczu i Zakład Optometrii.. Po reorganizacji kierownikiem Katedry, ale już pod inna nazwą, pozostał dalej prof. Marcin Stopa. Objął on również funkcję Kierownika Kliniki Chorób Oczu.

Na stanowisko kierownika Zakładu Optometrii powołany został dr hab. Wojciech Warchoł. Nowy kierownik Zakładu Optometrii dokonał kilku zmian w programie nauczania, wprowadzając między innymi do nowych wymogów związanych z Ustawą 2.0 o szkolnictwie wyższym. Jednak najtrudniejszym wyzwaniem, z  nauczaniem  warunkach pandemii COVID-19. Dzięki bardzo dobrej współpracy z pracownikami oraz z władzami dziekańskim udało się przeprowadzić najważniejsze zajęcia w trybie kontaktowym. To osiągnięcie było unikalne na terenie całego kraju – nigdzie indziej nauki na kierunku Optometria nie udało się zrealizować w ten sposób. W 2020 roku zakończyła się ostatnia XIV edycja Studium Podyplomowego Optometrii. Mimo dużego zainteresowania osób chętnych postanowiono o zaprzestaniu kontynuacji. Uznano, że współczesne wymagania dotyczące poziomu nauczania mogą być spełnione tylko w formie pełnowymiarowych studiów II stopnia. W miejsce Studium zapoczątkowane zostały cykle Studium specjalizowanych. Pierwsze z nich zapoczątkowane inicjatywą dr Hanny Buczkowskiej dotyczyły metod terapii widzenia. Mimo pandemii, udało się jej w 2020 r. przygotować merytorycznie program nauczania i zorganizować Studium administracyjnie oraz w 2021 r. przeprowadzić rekrutację i rozpocząć pierwsze zajęcia. Mimo trudnych warunków liczba chętnych przekroczyła liczbę dostępnych miejsc. W 2021 r. na studiach stacjonarnych uczą się trzy roczniki studiów licencjackich oraz dwa roczniki studiów magisterskich co stanowi łącznie ponad 100 studentów.

 dr hab. n. med. Wojciech Warchoł